Spis treści:
- Rodzaje boczniaków
- Jak uprawiać boczniaka w domu?
- Boczniak – szczepienie na pniu i rozmnażanie
- Właściwości odżywcze boczniaka
Boczniaki to rodzaj grzybów z rodziny boczniakowatych. Są obecne na każdym kontynencie poza Antarktydą. W Polsce najpowszechniej występującym i najczęściej zjadanym gatunkiem jest boczniak ostrygowaty. W naturze porasta pnie drzew liściastych. Rośnie zebrany w grupy, które wyglądem przypominają dachówki lub ostrygi. Wytwarza duże, mięsiste owocniki. Kapelusze wybarwiają się na różne kolory: od białego i popielatego, przez fioletowy i stalowoniebieski aż do brązowego. Widoczne od spodu blaszki są zazwyczaj białe lub szarawe, a w przypadku starszych osobników również fioletowe. Trzony są krótkie i jasne. Owocniki boczniaka ostrygowatego pojawiają się późną jesienią i w zimie. Grzyb jest odporny na mróz, a do wzrostu potrzebuje niedużej ilości światła. Niskie wymagania sprawiają, że z powodzeniem można hodować go w domu – i to przez cały rok.
Rodzaje boczniaków
Poza boczniakiem ostrygowatym inne znane, jadalne gatunki boczniaków to:
- Boczniak cytrynowy – występuje przede wszystkim na terenie Azji, gdzie porasta topole, buki i wiązy. Wyróżnia się intensywnie żółtym kolorem. Rośnie w kępach i wytwarza niewielkie kapelusze. Boczniak cytrynowy nadaje się do uprawy w domu.
- Boczniak mikołajkowy – porasta rośliny z rodziny selerowatych. Ma gruby, mięsisty trzon i niewielki, brązowy kapelusz. Jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.
- Boczniak różowy – występuje w tropikalnym klimacie; do wytworzenia owocników potrzebuje wysokiej temperatury (ok. 20-30 st. C). Nieduże kapelusze mają różowawo-pomarańczowy kolor.
- Boczniak łyżkowaty – w Polsce występuje rzadko i traktowany jest jako gatunek narażony na wymarcie. Przypomina nieco boczniaka ostrygowatego. Wytwarza jasne, kremowe kapelusze o średnicy ok. 5-12 cm z podwiniętymi krawędziami, pożółkłymi na końcach.
- Boczniak rowkowanotrzonowy – również narażony na wymarcie; pojawia się na martwych lub chorych drzewach. Kapelusze są jasne: białe lub płowożółte, na środku łukowate, a przy krawędziach wklęsłe.
Boczniaki w domu można hodować na słomianych balotach Fot. Irina Kryvasheina/123RF.com
Jak uprawiać boczniaka w domu?
Podobnie jak w przypadku uprawy roślin, kluczem do obficie owocującej hodowli jest zapewnienie boczniakom właściwych warunków, które zaspokoją ich potrzeby gatunkowe. Jak zacząć uprawiać boczniaki?
Amatorska uprawa boczniaka w domu jest łatwiejsza dzięki gotowym podłożom – balotom, na których wyrastają grzyby. Są to sprasowane bele słomy z przerośniętą grzybnią, umieszczone w specjalnych workach, które zapewniają jej właściwą cyrkulację powietrza. Kupić je można w centrach ogrodniczych i przez internet. Dzięki nim pierwsze zbiory przeprowadzać można już po ok. 3-4 tygodniach.
- Warunki
Kostki zawierające grzybnię boczniaka ostrygowatowego najlepiej trzymać w chłodnych, nieogrzewanych miejscach, gdzie temperatura przeważnie utrzymuje się na poziomie 10-16 st. C. Może to być więc garaż, piwnica lub altana. W cieplejszych warunkach owocniki grzybów mogą się nie zawiązać lub będzie ich niewiele. Zapewnienie odpowiedniej temperatury to jedna z trudności w uprawie boczniaków ostrygowych latem.
Przeczytaj również: Uprawa grzybów w domu. Boczniaków i wzmacniających odporność shiitake będą pełne miski
- Stanowisko
Hodowla grzybów nie wymaga żadnych doniczek czy pojemników. Baloty z grzybnią boczniaka wystarczy ułożyć na podłodze (okrytej dowolnym podłożem) w pomieszczeniu, gdzie będzie prowadzona uprawa. Miejsce powinno być osłonięte od przeciągu i bezpośredniego słońca. Perforowanej folii, w której znajduje się grzybnia, nie wolno nacinać, ani zdejmować. Jej zadaniem jest zapewnienie grzybom odpowiedniej wilgotności.
- Dostęp do światła
Na wczesnym etapie hodowli baloty z boczniakiem ostrygowatym nie potrzebują dużej ilości promieni słonecznych, można je trzymać nawet w ciemności. Dopływ świata o średnim natężeniu należy im zapewnić, gdy pojawiają się pierwsze zawiązki grzybów (widoczne będą czarne, maleńkie kapelusze). Powinny mieć do niego dostęp przez ok. 8-12 godzin ciągu doby.
- Podlewanie
Boczniaki dobrze czują się w warunkach podwyższonej wilgotności powietrza. Nie zaleca się jednak bezpośredniego podlewania kostek z grzybnią ani trzymania ich stale w wodzie – to może zahamować rozwój grzybów oraz spowodować porażenie chorobami bakteryjnymi. W przypadku uprawy w domu w pobliżu balotów warto umieścić naczynie z wodą, która będzie parować do powietrza, zwiększając jego wilgotność. Pamiętajmy jednak, że poza wilgocią boczniaki do dobrego wzrostu potrzebują dostępu świeżego powietrza – podniesiona zawartość CO2 w może negatywnie wpłynąć na ich wzrost. Hodowlę w zamkniętym pomieszczeniu należy regularnie wietrzyć.
Młode, ok. dwucentymetrowe boczniaki można delikatnie zraszać wodą. Grzyby nie powinny być jednak mokre. Jeśli dojdzie do przelania hodowli, należy ją wysuszyć w ciągu 2 godzin (np. wietrząc pomieszczenie).
Gdy słomiane podłoże przeschnie po paru zbiorach i stanie się lekkie, można zanurzyć je na ok. 2-5 godzin w miękkiej wodzie, by znów napęczniało.
Boczniaki dobrze czują się, gdy w powietrzu jest dużo wilgoci. Do wzrostu nie potrzebują dużo światła. Fot. Connie Pinson/123RF.com
Boczniak – szczepienie na pniu i rozmnażanie
Drugą, trudniejszą i bardziej pracochłonną metodą założenia hodowli grzybów jest samodzielne zaszczepienie grzybni boczniaka na pniu drzewa liściastego. Termin tego zabiegu przypada na okres od kwietnia do końca września. Aby zacząć uprawę, w pieniku wycina się głębokie otwory, w których następnie umieszcza się kołki z plechą i zabezpiecza się je woskiem pszczelim. Na koniec całość należy zawinąć w rozciągliwą folię. Tak przygotowane podłoże wymaga regularnego podlewania. Po ok. trzech miesiącach, gdy grzybnia przerośnie pień, uprawę wystawia się na działanie niskiej temperatury, by zainicjować owocowanie.
Kupioną w sklepie grzybnię można łatwo rozmnożyć – wystarczy wymieszać ją z ugotowaną pszenicą, przełożyć do plastikowych woreczków i schować do lodówki.
Przeczytaj również: Uprawa grzybów w domu. Co zrobić, by po 3 tygodniach ściąć pełną miskę?
Właściwości odżywcze boczniaka
Boczniaki należą do jednych z bardziej wartościowych grzybów. Warto je jeść ze względu na bogaty skład i profil odżywczy. Mają niewiele kalorii, niski indeks glikemiczny, a w porównaniu do innych jadalnych gatunków – znacznie więcej białka. Są źródłem witamin z grupy B, witaminy D oraz minerałów takich jak: potas, cynk, selen, wapń. Zawarta w boczniakach lowastatyna obniża poziom cholesterolu we krwi. W diecie wegańskiej boczniaki traktowane są jako zamiennik dla flaków czy kurczaka. Idealnie nadają się do różnego rodzaju potraw, np. pierogów, kapusty, sosów.
Artykuł został zaktualizowany. Po raz pierwszy ukazał się 6.12.2021 roku.
Źródło: Deccoria.pl
Przeczytaj również:
Jak przechowywać grzyby suszone? Najpierw trzeba dobrze je przygotować
Czyszczenie sztućców domowymi sposobami. Znikną poczerniałe miejsca, a nawet rdzawe zacieki
Grzyb na ścianach i przy oknie. Skuteczne metody zwalczania pleśni, jak zapobiegać nawrotom